Het weggelopen wapen

Met een been die zag er kleiner uit dan het linkerbeen, "Hicham Dakamsa" klaagt over wat hij in 2019 heeft geleden, hij werd geraakt door een kogel van het "pompbuks", en hij werd daardoor naar het ziekenhuis gebracht en vervolgens aan een therapeutische traject dat jaren kan duren.

Zelfs het Kleine kind heeft een wapen", met deze zin heeft "Dakasma een langdurige problematiek in Jordanie omschreven. De dertigjarige gaf aan dat vuurwapens zo wijdverspreid zijn dat mensen bang zijn om een geschil met elkaar aan te gaan, uit angst dat de andere partij ze tijdens het conflict zal gebruiken.

Met starende ogen, herinnert Dakasma, die in Irbid woonde, de details van die dag, toen zijn auto volledig werd verpletterd voor zijn huis, door een groep jongeren en die zonder aarzel zijn rechterbeen hebben geschoten, volgens hem.

Het incident van Dakasma is een van de honderden incidenten die zich regelmatig herhalen in Jordanië. Dit wordt veroorzaakt door de verspreide cultuur van het bezit van (niet-gelicentieerde) vuurwapens, vooral in de zuidelijke gebieden van het koninkrijk.

Uit een uitgevoerd onderzoek door Mahmoud Al-Junaidi in 2014, lid van de Jordaanse Associatie voor Politieke Wetenschappen, de verspreiding van wapens in Irbid ongeveer 21 procent is, dat betekent, ten minste één op vijf mensen bezit een wapen. Daartegen is de percentage in de zuidelijke provincies is naar 42 procent toegenomen.

Salama Hammad, voormalig minister van Binnenlandse Zaken, gaf volgens gepubliceerde rapporten aan dat het aantal niet-gelicentieerde wapens ongeveer tien miljoen stuks is, tegenover 350 duizend gelicentieerde wapens volgens een eerder uitgevoerd onderzoek. Uit een ander onderzoek bleek echter dat het aantal niet-gelicentieerde wapens ongeveer één miljoen stuks is

In een privévoertuig zit Ahmed (pseudoniem) naast een andere man, die hem voorraden voor een M16-wapen heeft gebracht. Ahmed controleert de stukken grondig en kieskeurig, en vertrekt daarna snel. Dit wapen, een van de vele "niet-gelicentieerde" stukken, is eigendom van Ahmed naast andere gelicentieerde wapens die hij verhandelt, waarvan hij er een paar in zijn auto bewaart.

Ahmed komt uit een echte dorpsomgeving, waar de wapencultuur vanzelfsprekend is en het zelfs ontzettend belangrijk is om wapens te kopen. Een Spaans 9 mm kaliber pistool van het Star-type was het eerste wapen dat Ahmed in de jaren tachtig van de vorige eeuw kocht. Dit pistool kreeg hij toen verborgen door het in een tas met kleding te verstoppen. Ahmed was toen nog een tiener van veertien jaar en hij hield al van wapens, waardoor hij begon met zijn hobby om wapens te kopen.

Op de wapensmarkt in Koning Talalstraat in Amman is Ahmed gewend regelmatig de straat te bezoeken en de gelicentieerde wapenhandelaren te bezoeken. Deze handelaren werken met tussenpersonen en klanten om niet-gelicentieerde wapens te verhandelen. Ahmed had dit soort handel ook eerder gedaan voordat hij ermee stopte en tevreden was met zijn eigen wapens.

Aan het einde van Koning Talalstraat bevindt zich de wapenwinkel van Mohamed Al Haniti. Al Haniti zegt dat zijn winkel al tweeënzestig jaar bestaat. Hij voegde toe: "Hier doen we handel en onderhouden we wapens. We verhandelen wapens die in Jordanië zijn toegestaan, zoals geweren, patronen en pistolen."

Al Haniti legt de stappen uit voor het bezit van een gelicentieerde wapen "Elke persoon met een Jordaans nationaal nummer heeft het recht om twee pistolen en drie geweren te kopen. Het aankoopprocedure verloopt met het verkrijgen van een factuur van de handelaar, die beveiligingsfactuur wordt genoemd, daarin moeten bron en wapeninformatie vermeld. De aanvraag moet de deze factuur worden ingediend bij het Directoraat Openbare Veiligheid."

Vervolgens wordt de aanvraag in behandeling genomen en binnen 30 dagen wordt de beslissing tot goedkeuring of afwijzing bekendgemaakt. Al Haniti bevestigt dat automatische wapens in ieder geval verboden zijn om te verkopen volgens de Jordaanse wet.

We probeerden de volgende ervaring te registreren; een van de onderzoeksteamleden ging naar het Directoraat om het wapen van haar overleden opa te laten registreren. De agent vertelde haar dat ze jonger is dan de wettelijke leeftijd om een wapen te bezitten; de Jordaanse wet stelt een minimumleeftijd van 21 jaar voor wapenbezit voor beide geslachten.

Het lid van het onderzoeksteam ging terug naar het Directoraat voor meer informatie en kreeg toen totaal andere informatie dan eerder genoemd. Naast de noodzaak om een erfinventarisatie te maken, was er ook een bewijs van afstand van de andere erfgenamen vereist.

’’De vrees voor inbeslagname van wapens of gemakkelijke identificatie van de eigenaar, vooral bij schietincidenten of overtredingen, zijn redenen waarom velen ervoor kiezen om hun wapens niet te registreren," volgens Mohamed Al Haniti, wapenhandelaar.

Ahmed (een pseudoniem) stemt in met wat Al-Haniti noemt over de redenen die mensen weerhouden om licenties voor hun wapens aan te vragen. Maar Ahmed onthult een ingewortelde angst onder mensen: dat in geval van een schietincident, degenen die gearresteerd wordt zijn van wie de autoriteiten weten dat ze (gelicentieerde) wapens hebben.

Dichtbij Maan Provincie hebben wij Odai (pseudoniem), een twintigjarige jongeman uit Kerak. Met trots en eer heeft hij het volgende uitgesproken: "Bij ons wordt een kind geboren met een wapen in zijn hand."

Odai ontkent dat hij een wapen bezit, maar bevestigt van een andere kant ook dat veel mensen in zijn netwerk niet-gelicentieerde wapens hebben, die ze via detailhandel hebben gekocht. "Dit spul is voor ons beschikbaar en iedereen handelt er hierin," zegt hij.

Odai bevestigt ook dat sociale media, met name gesloten groepen op Facebook, Signal en Telegram applicaties, een markt vormen voor niet-gelicentieerde wapens.

Het onderzoeksteam heeft een aantal trefwoorden gebruikt in zoekopdrachten op Facebookpagina's om toegang te krijgen tot pagina's voor wapenhandel. De zoektocht leidde hen naar pagina's die geen enkele verdenking wekten. Uiteindelijk hebben ze een gesloten pagina gevonden genaamd "Halal", die beweert te gaan over de aankoop en verkoop van vee en schapen, maar in werkelijkheid diende als platform voor de niet-gelicentieerde wapenhandel.

Het onderzoeksteam heeft ook een aantal groepen gevonden via de Telegram-applicatie die handelen in pumpbuksen, Bretta-pistolen en Glock-pistolen. De 'klanten' van deze groepen gebruiken geen specifieke termen of codes. Je kunt niet deelnemen aan deze groepen zonder toestemming van de beheerder.

Via via kwam het onderzoeksteam bij een wapenhandelaar terecht. Na telefonisch contact heeft een lid van het onderzoeksteam haar interesse getoond om een 'stuk' te kopen, zonder verdere details te geven. Na het telefoongesprek heeft de handelaar een Kalasjnikov in zijn WhatsApp-status geplaatst en haar gevraagd om deze te bekijken, waarna hij de post direct heeft verwijderd.

Sinds het begin van de Syrische oorlog is de smokkel toegenomen, volgens gepubliceerde rapporten. Smokkelaars transporteren wapens en drugs via officiële grensovergangen, zoals de Jaber-grens, het Mafrag-gebied, of de bergen tussen Jordanië en Syrië. Dit gebeurt buiten het zicht van de wachttorens van het Jordaanse leger, tot aan de stad Ramtha.

Nadat de grensovergangen met Syrië in 2018 werden geopend, heeft Basim (pseudoniem) erin negen keer wapens en munitie gesmokkeld, voordat hij de tiende keer werd betrapt. Tijdens deze tijd verborg Basim de wapens door ze in de "spoiler" of achtervleugel van zijn auto te plaatsen, nadat hij ze met "aluminiumfolie’’ had ingepakt om niet te worden gedetecteerd door de röntgenmachine bij de Jaber-grensovergang.

Samir Al Habachna, voormalig minister van Binnenlandse Zaken, zegt dat de dorps- en stamcultuur in Jordanië, met name in de zuidelijke provincies, de neiging heeft om wapens te kopen omdat ze worden gezien als een bron van rijkdom en veiligheid. Dit verklaart de "zwakke veiligheidsaanpak" in de zuidelijke gebieden in vergelijking met de hoofdstad wat betreft het bezitten van wapens.

De voormalige minister van Binnenlandse Zaken vindt de uitbreiding van het wapenbezit niet zorgelijk, maar ziet het wel als een "noodzaak’’ voor het belang van de Jordaniërs en hun veiligheid tegen onvermijdelijk gevaar, volgens hem. Maar Al Habachna benadrukt de noodzaak van het legaliseren en organiseren van wapenaankopen om bij te dragen aan het nationale veiligheidssysteem.

De Jordaanse wet vereist, om een wapen te bezitten, dat een persoon van Jordaanse nationaliteit is, eenentwintig jaar oud is en geen strafblad heeft. Deze voorwaarden zijn volgens Bassel Al-Ahmad, psychologisch expert, onvoldoende om de psychologische geschiktheid van de "wapendrager" te waarborgen. Het gemak waarmee men een wapen kan kopen, verhoogt het percentage criminaliteit.

Al-Hamad verklaart dat de wet is gebaseerd op het 'betrouwbaarheidsprincipe' bij het verlenen van een licentie om wapens aan te schaffen. Echter, het vertrouwen stellen in mensen zonder strafblad als enige voorwaarde om een ​​wapen aan te schaffen, is volgens Al-Hamad onvoldoende. Hij benadrukt dat een wapen een complex hulpmiddel is en dat de wapendrager goed getraind moet zijn om het wapen te kunnen gebruiken. Hij benadrukt het belang van medische commissies die psychologische ondersteuning kunnen bieden aan de vergunningsaanvragers.

Maar volgens Samir Al-Habachna, de voormalige minister van Binnenlandse Zaken, voeren de bevoegde veiligheidsautoriteiten onderzoeken uit naar de persoon en zijn psychische gezondheid, ook al staat dit niet expliciet vermeld in de wet. Al-Habachna merkte ook op dat de minister van Binnenlandse Zaken wettelijke bevoegdheden heeft om vergunningen te verlenen voor het bezit van automatische wapens aan personen met een hoge status in hun omgeving.

Een "nieuw wetsvoorstel" heeft een discussiepunt veroorzaakt door het illegaal te maken om wapens te dragen en deze ook in te leveren bij de autoriteiten, zelfs voor gelicentieerde wapens.

De voormalige minister van Binnenlandse Zaken, Salama Hammad, dringt er bij de Jordaniërs op aan om hun wapens in te leveren in ruil voor een passende compensatie. Hij rechtvaardigt zijn beslissing door te wijzen op de kritieke veiligheidssituatie als gevolg van de verspreiding van wapens. Dit heeft geleid tot een herziening van de wetgeving inzake wapens en munitie.

Hammad verklaart dat de smokkel van grote hoeveelheden wapens van Syrië naar Jordanië vereist dat er grondig wordt gekeken naar de details van de wetgeving met betrekking tot licenties, aankopen en het recht om al dan niet een wapen te bezitten.

Khaled Ramadan, voormalig parlementslid en lid van de juridische commissie die het nieuwe wetsvoorstel in 2019 heeft besproken, zegt dat 92 procent van de overtredingen en verschillende incidenten is uitgevoerd met niet-gecertificeerde wapens.

Ramadan benadrukt dat wapens onder de controle van de overheid moeten vallen en dat nationale defensie een taak is van het leger en de veiligheidsinstellingen, volgens hem.

Het nieuwe wetsvoorstel verbiedt absoluut het dragen, verkopen, kopen, bezitten of importeren van alle soorten jachtgeweren die werken met een vaste of mobiele munitieopslag. Het verbiedt ook het dragen van gelicentieerde wapens op openbare plaatsen zoals universiteiten, wetenschappelijke instituten, officiële feesten, vergaderingen en conferenties.

Echter, tot aan de datum van publicatie van dit onderzoek, is dit project nog steeds niet uitgevoerd, ondanks de steun van verschillende partijen en de hoop hierover van de Jordaniërs.

En betreft de aanpak van de veiligheidsdiensten met betrekking tot het bezit van niet-gelicentieerde wapens, hebben we contact opgenomen met het Jordaanse ministerie van Binnenlandse Zaken. Het antwoord was:

De wetgeving stelt het bezit en de handel in vuurwapens strafbaar, waarbij elk vuurwapen in beslag wordt genomen en passende straffen worden opgelegd aan de wapendrager. Wat betreft de wapenmarkt en de gebieden waar deze handel zich verspreidt, beschouwen wij dit als ongepast gedrag, vooral gezien de voortdurende aandacht voor bezit en handel in wapens. De veiligheidsinstellingen houden toezicht op de promotie van wapens. Ten slotte is het nieuwe wetsvoorstel met betrekking tot wapens en munitie voltooid, waarbij zware straffen zijn opgenomen.